2017 İnsan Hakları Raporu Türkiye ABD Ankara Büyükelçiliği ve Türkiye’deki Konsolosluklar

İrtikap” başlıklı TCK m.250/1’de icbar suretiyle irtikap suçu; “Görevinin sağladığı nüfuzu kötüye kullanmak suretiyle kendisine veya başkasına yarar sağlanmasına veya bu yolda vaatte bulunulmasına bir kimseyi icbar eden kamu görevlisi, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Kamu görevlisinin haksız tutum ve davranışları karşısında, kişinin haklı bir işinin gereği gibi, hiç veya en azından vaktinde görülmeyeceği endişesiyle, kendisini mecbur hissederek, kamu görevlisine veya yönlendireceği kişiye menfaat temin etmiş olması halinde, icbarın varlığı kabul edilir.” olarak tanımlanmıştır. Maddesinde de özel belgede sahtecilik suçları düzenlenmiştir. Her iki suç yönünden kanun koyucu; sahtecilik suçunun maddi unsuru olarak aldatacak şekilde ibaresine yer vererek, belgenin iğfal, yani aldatma kabiliyetinin olup olmadığının hakim tarafından incelenip tespit edilmesini aramıştır. Burada belgenin sahteliği iddiası ile ilgili bilirkişi incelemesine tabi tutulması başka, sahte belgenin aldatma yeteneğine sahip olup olmadığı ile ilgili hakim tarafından çıplak gözle inceleme yapılarak, bunun tutanak altına alınması başkadır. Sahte bir belgenin iğfal kabiliyetine sahip olup olmadığına dair inceleme, bir maddi vaka incelemesi olarak ilk derece veya istinaf mahkemeleri tarafından yapılmalıdır. Sahte belgenin aldatıcılık kabiliyeti ile ilgili inceleme yapılmadığı takdirde; suçun sübutu ile ilgili değil de, unsuru yönünden bir eksiklik ortaya çıkacaktır. Bu eksikliğin temyiz mercii olan Yargıtay tarafından giderilmemesi gerekir. Temyiz mercii sıfatı ile Yargıtay; sahte bir belgenin iğfal kabiliyetini haiz olup olmadığı ile ilgili incelemenin hakim tarafından yapılıp yapılmadığını tespiti durumda, bu eksikliği kendisi inceleme yapmak suretiyle tamamlamamalı, 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 288. Fıkrasında bir temyiz nedeni olarak gösterilen bir hukuk kuralının uygulanmaması sebebiyle bozup dosyayı ilgili yargı merciine göndermelidir. Cezaların infazında koşullu salıverilme yasağı öngören hallerden bir kısmı, 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu m.17/2’de düzenlenmiştir. Bu hükme göre; “Tutuklu veya hükümlü iken firar veya ayaklanma suçundan mahkum edilmiş bulunanlar ile disiplin cezası olarak üç defa hücre hapsi cezası almış olanlar, bu disiplin cezaları kaldırılmış olsa bile şartla salıverilmeden yararlanamazlar”.

Veliahdın belirlenmesi de anayasa hükümleri arasında yer alır. Emîr veliahdı seçer ve tayin eder, millî meclis de bunu onaylar. Anayasa yasama, yürütme ve yargı güçlerinin birbirinden bağımsız olduklarını belirtmektedir. Yasama gücü, halkın seçtiği temsilcilerden oluşan Meclis-i Şûrâ-yı Millî ile cumhurbaşkanı, başbakan ve bakanlar eliyle kullanılırken yargı, İslâmî ölçülere göre kurulacağı belirtilen adliye mahkemelerine bırakılmıştır. Politik büro ise partinin toplantılarını, gündemini belirler, kararlarının uygulanmasını gözetir; cumhurbaşkanına yardımcı olur.

• İnsan hakları grupları, kanunların toplumsal cinsiyet kimliğiyle ilgili güvenceleri içermemesini eleştirdi ve zaman zaman ilgili kanunun azınlıkları korumaktan çok özgürlükleri kısıtlamak için kullanıldığını belirtti.
• İlgililer, tebliğ tarihinden itibaren yedi gün içinde buhusustaki cevaplarını bildirebilirler.
• Bu hizmetin Silahlı Kuvvetlerde veya kamu kesiminde ne şekilde yerine getirileceği veya getirilmiş sayılacağı kanunla düzenlenir.
• Fıkraları uygulanarak göz hapsi disiplin cezası da yargı yerince denetlenebilecektir.

Ceza verilen personel için uygun bir yatma yeri tahsis edilir. Tatil günlerinde cezanın yerine getirilmesine ara verilir. Cezanın yerine getirilmesi sırasında, hizmete ilişkin hâller hariç, günde toplam bir saati geçmemek üzere ziyaretçi kabul edilebilir. [93]   Burada kullanılan “ve” bağlacının “veya” olarak anlaşılması gerekir. Çünkü mevzuatımızda yer alan “amir ve üst” kelime öbeklerini “amir veya üst” olarak algılamak ve uygulamak hakkaniyete daha uygundur. Eğer, amaçsal yorum yapılmaz da sözel yorumla yetinilirse, amir konumunda olmayan üstlere karşı girişilen maddenin tanımladığı fiiller, cezalandırılmamış olacaktır. Böylece askerlik hizmetinin yürütülmesinde büyük sorumluluğu olan üstler korunmamış olacaktır. Bu da kanun koyucunun amacına aykırı bir uygulama meydana getirecektir (Yıldırım, Askeri disiplin, s.89-90). Disiplin cezalarında amaç unsuru yönünden sakatlık hali, ancak disiplin amirinin haksız yere kasten ceza vermesi halinde gerçekleşebilir. Kaldı ki disiplin amirinin bu şekilde kasten hakedilmemiş disiplin cezası vermesi AsCK’nun 111. Cezanın bildirimle kesinleşmesinden maksat, ilgilinin hukuk alanına girdikten sonra artık iptal edilemeyeceğine, kaldırılamayacağına ve geri alınamayacağına dikkati çekmek, aynı zamanda derhal uygulanabileceğinin altını çizerek infaz zaman aşımının ve şikayet hakkının başladığı tarihi belirlemektir.

(5) Askerî mahallerde yapılacak arama, hâkim veya Cumhuriyet savcısınınistem ve katılımıyla askerî makamlar tarafından yerine getirilir. (4) Hâkim veya Cumhuriyet savcısı (d) bendinde belirtilen yükümlülüğünuygulamasında şüphelinin meslekî uğraşılarında araç kullanmasına sürekli veyageçici olarak izin verebilir. C) Hâkimin belirttiği merci veya kişilerin çağrılarına ve gerektiğindemeslekî uğraşlarına ilişkin veya eğitime devam konularındaki kontroltedbirlerine uymak. B) Hâkim tarafından belirlenen yerlere, belirtilen süreler içindedüzenli olarak başvurmak. (2) Tutukluluk durumunun incelenmesi, yukarıdaki fıkrada öngörülen süreiçinde şüpheli tarafından da istenebilir. (2) Ayrıca, soruşturmanın amacını tehlikeye düşürmemek kaydıyla,tutuklunun tutuklamayı bir yakınına veya belirlediği bir kişiye bizzat bildirmesinede izin verilir. (2) Şüpheli veya sanığa soruşturmanın veya kovuşturmanın sonaerdirileceği tarihe kadar, yeniden beyanda bulunmak suretiyle veya iadelitaahhütlü mektupla önceden verdiği adreslerdeki her türlü değişiklikleribildirmesi ihtar olunur; ayrıca, ihtara uygun hareket etmediğinde, öncedenbildirdiği adrese tebligatın yapılacağı bildirilir\. Güvenli ve hızlı para yatırma ve çekme işlemleriyle rahat bir oyun deneyimi sağla. Paribahis\. Bu ihtarların yapıldığınıbelirten ve yeni adresleri içeren tutanak veya tutukevi müdürünün düzenleyeceğibelgenin aslı veya örneği yargı merciine gönderilir. (2) Cumhuriyet savcısı veya mahkeme, bu incelemenin, hekimin katılmasıylaveya onun yönetiminde yapılmasına karar verebilir. (4) Bu işlerde hazır bulunmaya hakkı olanlar, işin geri bırakılmasınaneden olmamak koşuluyla, işlerin yapılması gününden önce haberdar edilirler. (2) Tanık veya bilirkişinin duruşma sırasında hazır bulunamayacağı veyaoturduğu yerin uzaklığı nedeniyle bulunmasının güç olduğu anlaşılırsa, bu tanıkveya bilirkişinin dinlenmesinde de birinci fıkra hükmü uygulanır.

Anayasa m.78; Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin seçimlerin bir yıl geriye bırakılmasına karar verebilme yetkisini, sadece savaş haline bağlı tutmuştur ki, böyle bir durumda seçimin geri bırakılması için savaş halinin yanısıra, bu savaşın seçimlerin yapılmasını imkansız hale getirmesi gerekir. Bunun dışında yalnızca; en az 400 milletvekilinin oluru ile en geç 18 Haziran Paribahis tarihine kadar yapılması gereken seçimlerin, ileride belirli bir tarihe bırakılması Anayasaya eklenecek geçici bir madde ile mümkün olabilir. Anayasaya eklenecek geçici bir maddenin halkoylamasına ihtiyaç duyulmadan yürürlüğe girebilmesinin yegane yolu, en az 400 milletvekilinin böyle bir kanun teklifine evet demesidir. Yakında; içtihat ve uygulamayı esas alarak, Cinsel Dokunulmazlığı Karşı Suçlar ile Genel Ahlaka Karşı Suçlar başlığı ile tamamladığımız bir kitap çalışması kıymetli hukukçuların takdir ve değerlendirmelerine sunulacaktır. Bu kitabın uygulamaya katkı sağlayacağına inanmaktayız. Gerçekten bu kitabı hazırlarken aklımıza gelen ve bizi endişeye sevk eden suçun unsurları ve İspat Hukuku ile ilgili önemli tartışmalara girdik, görüş ve önerilerimizi sunduk. Aşağıda cinsel dokunulmazlığa karşı suçların ispatına ilişkin yargı kararlarına ve doktrin görüşlerine girmeden ve kendi tespitlerimizden oluşan bir kesite yer vermekteyiz. Böyle bir durumda, Cumhuriyet savcısının icra dosyasına müdahale edip edemeyeceği veya herhangi bir işlem yapabilme yetkisinin bulunup bulunmadığı konusunda tereddütler yaşandığı görülmektedir. Yazımızda; sahtecilik ve dolandırıcılık iddiasına konu olduğu ileri sürülen kıymetli evrakla ilgili bir örnek üzerinden bu tür bir tereddüdün nasıl giderileceği, böyle ihtilaflar gündeme geldiğinde Cumhuriyet savcısının soruşturma evresinde hangi yetkilerini kullanabileceği kısaca açıklanacaktır. Burada her ne kadar icra takibi desek de bu kavramı, iflas takibini de içine alacak şekilde anlamak uygun olacaktır.

Özgür Gündem’in kapatılmasıyla ilgili olarak 16 Ağustos’ta gözaltına alınan iki gazeteci, polis memurları tarafından fiziksel şiddet gördüklerini ve tecavüz edilmekle tehdit edildiklerini belirtti. İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma, iddialar hakkında delil yetersizliği sebebiyle kovuşturmaya yer olmadığına karar verilmesiyle sonuçlandı. TİHV tarafından hazırlanan bir raporda, 19 Ağustos günü Antalya’da cezaevindeki hücresinde kendisini asarak intihar ettiği öne sürülen tutuklu Hamza Kaçmaz’ın şüpheli ölümüne yer verildi. Otopsi raporunda boğulmaya dair herhangi bir belirti kaydedilmezken, kelepçeleme izlerine rastlanıldığı bilgisi yer aldı. Diğer mahpuslar, Kaçmaz’ın ölümünden önce dayak ve işkenceye maruz kaldığı yönünde ifade verdiler. Yıl içinde bazı teyide muhtaç kaybolma vakaları bildirildi ve insan hakları grupları, bu vakalardan bazılarının siyasi nedenlerle gerçekleştiğini iddia etti. Muhalif siyasetçiler ve saygın insan hakları grupları, Gülen ile ilişkili olduğu iddia edilen veya hükümet karşıtı en az 11 kişinin kaçırıldığını veya kaybolduğunu öne sürdü. Örneğin, Haziran ayında, ziraat mühendisi olan Cemil Koçak’ın 12 yaşındaki oğlu araçlarına başka bir aracın çarpması sonrasında babasının Ankara’da kaybolmasına tanık oldu. Koçak, hasarı değerlendirmek için arabadan dışarı çıktığında üç kişi tarafında başka bir araca zorla bindirildi ve araç kaza mahallinden uzaklaştı. İnsan Hakları İzleme Örgütüne (HRW) göre Koçak’ın yanı sıra en az üç kişinin hükümet adına çalışan kişiler tarafından zorla kaybedildiğine kanaat getirmek için ortada “inandırıcı sebepler” mevcuttu. Ayrıca bakanlar görevleriyle ilgili bir suçtan ötürü yüce divan önünde yargılanırlar.